Cách lắp vòng bi, bạc đạn cho máy ép viên nén đúng chuẩn là yếu tố then chốt giúp đảm bảo thiết bị vận hành ổn định, hạn chế hỏng hóc và kéo dài tuổi thọ vòng bi. Đặc biệt trong các máy công nghiệp như máy ép viên nén – nơi môi trường làm việc nhiều bụi, nhiệt độ cao và lực ép lớn – việc lắp đặt sai chỉ 1mm cũng có thể gây ra mất đồng tâm, tăng ma sát và làm hỏng cụm ru lô chỉ sau vài trăm giờ vận hành.
Vì sao cần lắp vòng bi đúng kỹ thuật?
Trong máy ép viên nén, vòng bi/bạc đạn thường được lắp tại:
-
Đầu và cuối trục ru lô (roller shaft)
-
Cụm ép chính hoặc ru lô phụ (trong máy ép hai ru lô)
-
Hệ thống dẫn động (motor – hộp số – trục truyền)
Nếu lắp không đúng:
-
Dễ gây lệch trục, rung lắc mạnh
-
Tăng tải không đều, khiến viên ép bị sai kích thước
-
Mỡ bị rò rỉ hoặc khô nhanh, giảm tuổi thọ vòng bi
-
Nhiệt độ tăng cao, làm hỏng phớt chặn và gây cháy mỡ
Lắp vòng bi bằng búa dễ làm hư kết cấu vòng bi
Quy trình 5 bước chuẩn trong cách lắp vòng bi cho máy ép viên nén
1. Chuẩn bị dụng cụ và môi trường lắp
-
Vệ sinh sạch khu vực lắp đặt, tránh bụi, dầu cũ, kim loại vụn
-
Dụng cụ nên có: mỏ lết lực (torque wrench), bộ gia nhiệt vòng bi, chặn lực, mỡ bôi trơn chịu nhiệt (Lithium hoặc Calcium Complex)
Chuẩn bị dụng cụ để lắp vòng bi
2. Kiểm tra kích thước và độ đồng tâm
-
Đo kích thước trục, gối đỡ theo đúng tiêu chuẩn lắp của vòng bi, bạc đạn cho máy công nghiệp
-
Đảm bảo dung sai H7/k6 hoặc H6/k5 tùy loại vòng bi (theo nhà sản xuất)
-
Sử dụng đồng hồ so để kiểm tra độ đồng tâm giữa trục và gối lắp
3. Gia nhiệt đúng cách
-
Với vòng bi côn hoặc có độ cản lớn, cần gia nhiệt vòng bi đến 80–100°C bằng máy chuyên dụng (máy gia nhiệt vòng bi, lò cảm ứng…)
-
Trường hợp không có máy chuyên dụng:
-
Có thể sử dụng nồi dầu chuyên dụng hoặc nồi nước sạch đun cách thủy, đặt vòng bi trong túi kín chịu nhiệt để làm nóng đều
-
Tuyệt đối không dùng lửa trực tiếp hoặc bếp gas – dễ làm biến tính thép và gây mất độ cứng
-
Sau khi gia nhiệt, phải lắp ngay trong vòng 2–3 phút khi vòng bi còn giãn nở nhiệt
-
Dùng máy chuyên dụng là tốt nhất để lắp vòng bi
4. Lắp đúng chiều – đúng lực
-
Xác định đúng chiều quay của vòng bi (theo hướng lắp máy)
-
Dùng chặn lực để ép đều vòng bi vào trục, không được dùng búa
-
Siết bulong đúng lực siết kỹ thuật – tránh lệch lắp
5. Bôi mỡ – lắp phớt – kiểm tra
-
Sử dụng mỡ chịu nhiệt chuyên dụng và bôi đều 70% không gian chứa
-
Lắp phớt chặn đúng khớp, không để lệch hoặc hở
-
Quay thử trục bằng tay – kiểm tra độ quay êm, không kẹt, không gờ
Cần bôi mỡ đều 70% không gian chứa vòng bi
Một số lỗi lắp đặt thường gặp cần tránh
| Lỗi phổ biến | Hậu quả |
|---|---|
| Lắp lệch trục (độ đồng tâm kém) | Gây rung mạnh, mòn không đều, gãy trục sớm |
| Không gia nhiệt khi cần | Vòng bi không vào khớp, lệch ép, rạn bạc đạn |
| Dùng búa gõ trực tiếp | Bi rơi lệch khỏi race – giảm tuổi thọ vòng bi |
| Dùng mỡ không phù hợp | Chảy mỡ, khô dầu nhanh – tăng ma sát, quá nhiệt |
Lưu ý khi thay thế vòng bi cho máy ép viên nén
-
Kiểm tra kỹ mã vòng bi cũ trước khi thay – đối chiếu thông số với các dòng thương hiệu phổ biến như Kyo, NTN, SKF,…
- Lựa chọn những nhà cung cấp vòng bi chính hãng, có thể cung cấp CO-CQ
-
Nên chọn vòng bi có độ chính xác từ P6 – Z2V2 cho các máy công nghiệp chạy liên tục
-
Trường hợp máy vận hành 3 ca/ngày: thay mỡ mỗi 500–700 giờ, kiểm tra khe hở sau 1.000 giờ hoạt động
Kết luận
Việc lắp đúng vòng bi cho máy ép viên nén không chỉ là yêu cầu kỹ thuật cơ bản mà còn là chiến lược bảo vệ máy móc, giảm rủi ro sản xuất và tiết kiệm chi phí bảo trì lâu dài. Trong điều kiện không có thiết bị chuyên dụng, người vận hành vẫn có thể lắp đúng nếu nắm vững nguyên tắc gia nhiệt và sử dụng dụng cụ an toàn.
